Yidaki / Didgeridoo

Yiḏaki is een verzamelnaam van de didgeridoo zoals hij wordt bespeeld in Noordoost Arnhemland. De Yolŋu beheren de oudste verhalen over de ontstaansgeschiedenis van deze instrumenten. Yiḏaki zijn meestal conisch van vorm en variëren in toon meestal tussen C en G. Een perfecte yiḏaki heeft een 'toot' die ongeveer een octaaf hoger ligt dan de drone en behoeft geen bijenwas mondstuk.

Mago, aan de andere kant, is meer cilindrisch van vorm. Het heeft rijke boventonen en de 'toot' wordt in deze muziekstijl niet gespeeld. Mago is één van de didgeridoo types die gespeeld wordt in West- en Centraal-Arnhemland.

Didgeridoo spelen

Er zijn een groot aantal verschillende varianten op yiḏaki/mago en elke variant heeft een eigen naam, speelwijze en geluidskarakteristiek. Binnen een bepaalde clan hebben ze verschillende varianten met elk zijn eigen naam en gebruik in ceremonie, song-cycle of ritueel. Om het nog ingewikkelder te maken kan elk instrument verschillende namen hebben afhankelijk van de context.

Natuurlijk kent men nog tal van andere instrumenten, waarvan vooral de clapsticks of, in sommige talen, biḻma een prominente plaats innemen binnen de Aboriginal muziek. Maar men gebruikt ook boemerangs, shekere's en dergelijke. In Queensland bespeelt men zelfs een soort trommel.

Eucalyptus

Van de ruim 500 soorten Eucalyptus zijn er slechts een 6-tal soorten geschikt voor de bouw van yiḏaki: Stringy-bark, Iron-Bark, Woolly-but, Yellowbox, Boxwood, en Bloodwood. Zoals wellicht bekend, wordt de yidaki door termieten (Mastothermes darwiensis) leeg gegeten.

Vanuit de traditie wordt er een groot onderscheid gemaakt tussen ceremoniële muziek enerzijds en feestmuziek anderzijds. Het eerste is namelijk alleen voor geïnitieerden en de tweede is openbaar. De Yolŋu moedigen ons aan om de traditionele bouwstenen van hun muziek te leren en te oefenen om deze vervolgens te integreren tot een nieuwe stijl. Het exact kopiëren van clansongs of onze (westerse-) speelstijl traditioneel durven noemen wordt (terecht) als hoogst beledigend en arrogant ervaren.Lees meer over dit onderwerp.

Een didgeridoo / yiḏaki kopen

Als je een didgeridoo wilt aanschaffen dan is de kans klein dat je een traditioneel instrument koopt, aangezien de meeste didgeridoo's die tegenwoordig verkocht worden, niet zijn gemaakt door traditionele Aboriginals uit Arnhemland, Australië.
Na te zijn geadopteerd in een Aboriginal clan is Michiel een bedrijfje begonnen waarbij hij direct zaken doet met de traditionele eigenaren van het instrument. En sinds 2011 leverd hij traditionele instrumenten aan didgeridoospelers over de hele wereld.